1960'lar böyle geçti!

Radikal.com.tr yayın yönetmeni Nevzat Basım, 1960'lı yılları yazdı

NEVZAT BASIMArşivi

HİPPİLER
Amerikan gençliği arasında yeşeren bu yeni akım, tüm 1960'ları domine etti: Uzak doğu felsefelerine yönelik, özellikle Budizme yoğun bir merak, şehir hayatından ve şehrin kurallarından kaçıp kurtulma isteği, çiçek çocuklarını yarattı.
İstanbul’da 1970'lerin başına kadar özellikle yaz aylarının en çok konuşulan konularından olan hippiler 1967'de Sultanahmet'i mesken tutmaya başladılar. Bazı gazeteler o dönemde hippiler için "Banyo yüzü görmeyen, esrarkeş ve serbest sevişme yanlısı" diye yazıyorlardı...
Ayrıntılı bilgi için: http://tr.wikipedia.org/wiki/Hippi
http://milli-tarih.blogspot.com/2009/08/hippiler-istanbulda.html
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ - TİP
Mehmet Ali Aybar - Behice Boran - Çetin Altan...
13 Şubat 1961'de, 1961 Anayasasının getirdiği demokratik ortamda kurulan TİP, 1960'ların siyasetinde en önemli renklerden biri oldu. TİP, meclise girmeyi başaran Türkiye'nin ilk sosyalist partisi oldu: 1965 seçimlerinde, 54 ilde,  %3 oy alarak TBMM'ye 15 milletvekili göndermeyi başardı.
1968’de Sovyetler Birliği'nin Çekoslovakya’yı işgali partiyi ikiye böldü. Aybar işgali destekleyen Behice Boran ve arkadaşlarına tepki gösterdi ve 1969'da genel başkanlıktan istifa etti. 1969 seçimlerinde de %3 oy almasına rağmen, TİP'in önünün kesilmesi için seçim kanununun değişmiş olması nedeniyle ancak 2 milletvekilliği (Mehmet Ali Aybar ve Rıza Kuas) kazanabildi.
Bilgi için: http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye_%C4%B0%C5%9F%C3%A7i_Partisi
JOHN F. KENNEDY
1960'ların, varlığı ve politikasıyla tüm dünyayı etkileyen lideri Amerika Birleşik Devletleri'nin 35. başkanı Kennedy oldu. 1960'ta 43 yaşında ABD tarihinin en genç başkanı ünvanıyla koltuğa oturdu. 22 Kasım 1963 cuma günü, yerel saat ile 12.30'da eşiyle birlikte açık bir araba içinde Dallas'ta bir konvoyun arasında ilerlerken ateş açıldı. Ensesinden ve başından iki kurşun alan Kennedy, hastaneye götürülürken yolda öldü. Karısı Jacqueline Bouvier Kennedy Onassis ile katili Oswald da, tüm 1960'lar boyunca hakkında çok konuşulan insanlar arasındaydı...
MARTİN LUTHER KİNG: BİR HAYALİM VAR
1960'lar Amerika'da siyahların 'özgürlük' ve 'eşitlik' mücadelelerinin pik yaptığı yıllar oldu. Bu mücadelenin en önemli aktörlerinden biri de Dr. Martin Luther King idi. King, belki de en çok 1963 yılında "İş ve Özgürlük İçin Washington'a Yürüyüş" sırasında Lincoln Anıtı önünde yaptığı "Bir Hayalim Var" konuşmasıyla ünlüdür.
Bilgi için: http://tr.wikipedia.org/wiki/Martin_Luther_King
BEATLES
1960'lar, tüm dünyada Beatles yılları olarak bilinir. Bu 4 kişilik 'oğlan çocukları grubu', İngiltere'den yola çıkıp, tüm dünyayı 'sallayan' bir salgına dönüşmeyi başardı. I Want to Hold Your Hand, Let It Be, Yellow Submarine, A Hard Day's Night... Birbirinden unutulmaz 10'larca Beatles şarkısını, gençliklerini 1960'larda yaşamış olanlar ardarda sayabilir.
Bilgi için: http://tr.wikipedia.org/wiki/The_Beatles
ELVİS PRESLEY
Asıl olarak 1950'lerin sonunda başlayan Elvis efsanesi, 1960'larda da 'güçlü etkisini' sürdürdü.
Bakınız: http://tr.wikipedia.org/wiki/Elvis_Presley
MİNİ ETEK
1960’lardaki tüm politik ve kültürel değişimlerin tam ortasında, dönemin en kalıcı ve tartışmalı ikonu gün ışığına çıktı: Mini etek. 1960’lardan önce, genç kadınların anneleri gibi giyinmesi beklenirdi. 1960’larla birlikte, genç kesim kendi bireysel fikirlerini, görüşlerini ifade etmek için ayaklanmaya başladı. Mini etekler bu ayaklanmanın bir ürünüdür.
Mini eteğin tarihi için: http://kadin.milliyet.com.tr/mini-etek-ve-kadinlik-tarihine-katkisi/moda-stil/haberdetay/27.07.2010/1208567/default.htm?PAGE=2
http://www.fashion-era.com/the_1960s_mini.htm
http://www.mookychick.co.uk/style/history-of-the-miniskirt.php
VİETNAM SAVAŞI
Amerika'nin 1963'te dahil olduğu Vietnam Savaşı, tüm 60'lar süresince gündemin en önemli konularından biri oldu. Amerika'nın Vietnam 'belasından' kurtulması ise, 1970'lerin ortasını buldu. Savaşa gidenler, savaştan sakat olarak dönenler, Amerika'nın bu savaşa katılmasını protesto edenler; Vietnam, dönemin en önemli 'protesto' konularından biri olmayı başardı.
Bilgi için: http://tr.wikipedia.org/wiki/Vietnam_Sava%C5%9F%C4%B1

GAGARİN - ARMSTRONG - UZAY YARIŞI VE AY'DA İLK İNSAN

12 Nisan 1961 tarihinde Gagarin uzaya çıkan ilk insan oldu. Ruslar, uzay yarışında Amerika'nın önüne geçtiler. Ancak bunu hazmedemeyen Amerika, en büyük bilimsel sıçramalardan birini gerçekleştirdi: Ay'a ilk ayak basan insan, Neil Armstrong, bir Amerikalıydı. (Yıl 1969) Uzaya yönelik bu yarış tüm 1960'ların en heyecanlı yarışlarından biri oldu.
Bilgi için: http://tr.wikipedia.org/wiki/Yuri_Gagarin
http://tr.wikipedia.org/wiki/Neil_Armstrong

ANADOL
1961'de sadece 2 tane üretilen Devrim'den sonra, Türkiye'de piyasada satılan ilk Türk otomobili Anadol oldu. Türkiye'de bir yassı çelik endüstrisi olmadığı için, kompozit malzemeden üretilen Anadol, 1966 yılında piyasaya çıktı. Bütün modellerinde kaportası cam elyafı ve polyesterden yapılan Anadol’da motor olarak da Ford motorları kullanıldı. Anadol adı, açılan bir isim yarışması sonucunda finale kalan; Anadolu, Anadol ve Koç arasından seçilmişti.
ELLER AYA BİZ YAYA
1960'ların sonunda üretilen bu deyim, Türklerin kendi 'beceriksizliklerini' ifade etmek için en sık kullandıkları deyimlerden biri haline geldi.

TÜRKİYE BİR BAŞBAKANINI ASTI
Türkiye 1960'lara bir askeri darbeyle başladı (27 Mayıs) ve bir askeri mutıra (12 Mart 1971) ile sonlandırdı. Bu ülkeyi 10 yıl kadar yönetmiş bir başbakan, hayatını 17 Eylül 1961'de, 62 yaşında, Yassıada'da kurulan bir darağacında bıraktı.
Bilgi için: http://tr.wikipedia.org/wiki/Yass%C4%B1ada_Yarg%C4%B1lamalar%C4%B1
http://tr.wikipedia.org/wiki/Adnan_Menderes

GENÇ SÜLEYMAN DEMİREL
Bir askeri darbeyle 1960'lara başlayan Türkiye, Menderes çizgisini devam ettiren çok genç bir siyaset figürüyle tanıştı: Süleyman Demirel. Siyasal yaşamına 1962 yılında, Adalet Partisi (AP) Genel İdare Kurulu üyeliği ile başlayan Demirel, 20 Mayıs 1963 ayaklanması sırasında "Şapkamı alıp giderim" diyerek partideki görevinden istifa etti ve Amerikan Morrison firmasının Türkiye temsilcisi olarak, parti başkanı Emekli Orgeneral Ragıp Gümüşpala vefat edene kadar müteahhitlik yaptı.
10 Ekim 1965'te yapılan genel seçimlerde başında bulunduğu AP, yüzde 52 oy alarak tek başına iktidar oldu. Bu seçimlerde Isparta Milletvekili olarak parlamentoya girdi ve Türkiye'nin 12. başbakanı olarak hükûmeti kurdu. 4 yıl süren 1. Demirel Hükümeti'nde ülke '68 öğrenci olaylarıyla sarsıldı.
Bilgi için: http://tr.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCleyman_Demirel

SADRİ ALIŞIK
1970'lerde yoksulların aktörü 'dramların oyuncusu' Yılmaz Güney ise, 1960'ların 'geniş kitlelerce en çok sevilen aktörü' Sadri Alışık'tı. Özellikle 1963'te gösterime giren TURİST ÖMER, Sadri Alışık'ı kitlelerin gönlünde başka bir yere taşıdı. Alışık, birçok bölümü olan Turist Ömer ve Ofsayt Osman serileri ile sinema kariyerinde zirveye ulaştı.
Ayrıntılar için: http://tr.wikipedia.org/wiki/Sadri_Al%C4%B1%C5%9F%C4%B1k

60'LARIN EN YAKIŞIKLISI: AYHAN IŞIK
1960'larda Türkler için yakışıklılığın simge ismi Ayhan Işık oldu. Özellikle Küçük Hanım seri filmleri halk tarafından oldukça beğenildi. Belgin Doruk ise, bu yakışıklı adama en çok yakıştırılan 'kadın tipi'ydi.


5 YILLIK KALKINMA PLANLARI
5'er yılda bir hazırlanan KALKINMA PLANLARI, Türkye'nin gündemine 1960'larda girmiştir: 1. Beş Yıllık Kalkınma Planı'nın tarihi 1963'tür...
Bilgi için: http://ekulup.marmara.edu.tr/makaleler-bilimsel-Tezler-akademik-yazilar-f145/5-yillik-kalkinma-planlari-t2482.html

KAMYONLAR
1960'larda, kamyonlar taşımacılığın kralı haline geldi. 1950'lerde Demokrat Parti iktidarı ile başlayan 'karayollarını geliştirme süreci', 1960'larda kamyonlaşmayla kendini gösterdi.
Mesela:
MAN’ın Türkiye’deki ilkleri
1966     Almanya dışındaki ilk üretim için İstanbul’da fabrika kuruldu.
1967     İstanbul’da ilk MAN kamyon banttan çıktı.

Ve 1960'ların kısa bir özeti...

The Rolling Stones
Bob Dylan
Simon and Garfukel
The Doors
Led Zeppelin
Pink Floyd
Tülay Germen ‘Burçak Tarlası’
Berkant ‘Samanyolu’
Dario Moreno  ‘Deniz ve Mehtap’
Behiye Aksoy
Gönül Yazar
Che Guavera
http://tr.wikipedia.org/wiki/Ernesto_Che_Guevara
Maoculuk
De Gaulle
Malkolm x
Kızıl Danny
Kruşçev
Nixon
Ku Klux Klan
Jean Paul Belmando
Elizabeth Taylor
Steve McQueen
Federico Fellini
Dean Martin
Frank Sinatra
Twiggy